زلزله‌هایی که دنیا را لرزاندند؛ نگاهی به زمین‌لرزه‌هایی که سونامی‌های مرگبار به راه انداختند
اقتصاد هیرکان، مینا محمودی مقدم: زمانی‌که این لرزش‌ها در اعماق اقیانوس رخ دهند، فاجعه‌ای دیگر در کمین است: سونامی. امواج عظیمی که با سرعت صدها کیلومتر در ساعت به سمت ساحل حرکت می‌کنند و خساراتی به‌مراتب ویرانگرتر از خود زلزله برجای می‌گذارند. در ادامه مروری داریم بر مهم‌ترین زلزله‌هایی که منجر به سونامی‌های تاریخی شدند.
۱.زلزله شیلی – می ۱۹۶۰
قدرتمندترین زلزله ثبت‌شده در جهان با بزرگی ۹.۵ ریشتر در شیلی رخ داد. سونامی ناشی از آن، امواجی را تا ژاپن، فیلیپین و نیوزیلند فرستاد. در مجموع، بیش از ۱۶۰۰ نفر کشته و صدها هزار نفر بی‌خانمان شدند. این زلزله آغازگر عصری از بررسی‌های علمی درباره رابطه زلزله و سونامی بود.
۲.زلزله آلاسکا – مارس ۱۹۶۴
این زمین‌لرزه با بزرگی ۹.۲ ریشتر، قوی‌ترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ ایالات متحده است. با اینکه مرکز زلزله در خشکی بود، اما باعث بالا آمدن بستر اقیانوس و ایجاد سونامی شد. امواجی تا ارتفاع ۶۷ متر در برخی نقاط ثبت شد که به مناطق دوردستی چون هاوایی و حتی ژاپن رسید. تلفات آن نزدیک به ۱۳۰ نفر بود، اما به دلیل جمعیت کمتر منطقه، خسارات انسانی کمتر از فجایع مشابه بود.
۳.زلزله ژاپن – مارس ۲۰۱۱
در ساعت ۱۴:۴۶ به وقت محلی، زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر سواحل شمال‌شرقی ژاپن را لرزاند. سونامی ناشی از آن با امواجی به ارتفاع بیش از ۱۰ متر، هزاران خانه را با خود برد و بیش از ۱۸ هزار نفر را به کام مرگ کشاند. بدتر آن‌که، این سونامی باعث فاجعه هسته‌ای فوکوشیما شد که تا امروز اثرات زیست‌محیطی آن ادامه دارد.
۴. زلزله اقیانوس هند – دسامبر ۲۰۰۴
در یکی از مرگبارترین فجایع طبیعی قرن بیست‌ویکم، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۹.۱ ریشتر در اعماق اقیانوس هند رخ داد. این زلزله که در نزدیکی سواحل سوماترا (اندونزی) بود، سونامی عظیمی به راه انداخت که بیش از ۲۳۰ هزار نفر در ۱۴ کشور جان خود را از دست دادند. امواج این سونامی حتی به سواحل شرق آفریقا رسیدند. پس از این رویداد، کشورها به فکر ایجاد سامانه‌های هشدار زودهنگام سونامی افتادند.
۵. زلزله کامچاتکا – ژوئیه ۲۰۲۵
در تازه‌ترین رخداد، زمین‌لرزه‌ای قدرتمند به بزرگی ۷.۳ ریشتر در شبه‌جزیره کامچاتکا در شرق روسیه رخ داد که باعث هشدارهای سونامی در ژاپن و مناطق اطراف شد. هرچند در نهایت سونامی بزرگی شکل نگرفت، اما این رخداد یادآور آن است که مناطق حاشیه اقیانوس آرام همچنان در معرض خطر دائمی زلزله و سونامی هستند
سونامی‌ها به‌دلیل سرعت زیاد و نبود فرصت کافی برای واکنش، یکی از مرگبارترین بلایای طبیعی محسوب می‌شوند. تجربه‌های گذشته به ما آموخته‌اند که توسعه فناوری‌های هشدار سریع، آگاهی‌رسانی عمومی و طراحی مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها در مناطق ساحلی می‌تواند از تلفات جانی و خسارات مالی به‌طور چشمگیری بکاهد. زمین‌لرزه‌ها قابل پیش‌بینی نیستند، اما آمادگی ما می‌تواند سرنوشت‌ها را تغییر دهد.
ارسال نظرات